Η σημερινή εποχή είναι γνωστή και ως εποχή της πληροφορίας και όχι τυχαία. Ανά πάσα στιγμή βρισκόμαστε ένα κλικ μακριά από κυριολεκτικά οποιαδήποτε πληροφορία θέλουμε να ξέρουμε: από το τι θα φορεθεί φέτος το χειμώνα μέχρι και τα πιο σύνθετα επιστημονικά άρθρα του κλάδου της αστροφυσικής. Τα πάντα γύρω μας κινούνται με ταχύτητες που συχνά μας «ξεπερνάνε» και νοιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε. Τις ειδήσεις σήμερα τις μαθαίνουμε από πολλαπλά sites, για την αλληλογραφία μας έχουμε τουλάχιστον έναν λογαριασμό email, και όσο για την επικοινωνία μας μέσω κοινωνικών δικτύων ο καθένας μας έχει τουλάχιστον δύο λογαριασμούς σε κάποια από αυτά (πχ Facebook, Instagram κλπ).
Και γιατί, λοιπόν τα παραπάνω πρέπει να μας προβληματίζουν;
Διότι όλα αυτά σηματοδοτούν έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών για τον καθένα μας, τον οποίο καλούμαστε να επεξεργαστούμε καθημερινά σε χρονικά περιθώρια που ίσως τελικά δεν είναι και τόσο «ανθρώπινα». Η πρόσβαση μας σήμερα στην πληροφόρηση είναι η μεγαλύτερη δυνατή και μάλιστα έχουμε πρόσβαση σε πληθώρα καταστροφικών πληροφοριών αμφίβολης αξιοπιστίας. Η ενημέρωση είναι περισσότερο εμπόρευμα προς πώληση, παρά πληροφορία που θα μας χρησιμεύσει να εξελιχθούμε ή να προστατευτούμε. Εκτός από αυτό, ακόμα και σε μία απλή διαδικτυακή αναζήτηση για την αγορά κάποιου προϊόντος τα αποτελέσματα είναι χιλιάδες κάνοντας τη διαδικασία περισσότερο χαοτική και δύσκολη παρά ευχάριστη. Και φυσικά δε χρειάζεται καν εμείς να προβούμε στην αναζήτηση οποιασδήποτε πληροφορίας για να λάβουμε τα άπειρα αυτά ερεθίσματα. Αρκεί μόνο η είσοδος μας σε οποιαδήποτε διαδικτυακή πλατφόρμα για να βομβαρδιστούμε από διαφημίσεις, άρθρα, ειδήσεις, εικόνες.
Μέσα σε μία τέτοια καθημερινότητα, το στρες και η απαισιοδοξία αυξάνονται με αποτέλεσμα τη δημιουργία ή την πυροδότηση ψυχικών προβλημάτων. Ειδικότερα, η υπερπληροφόρηση οδηγεί στο φαινόμενο γνωστό και ως <<χρόνια κόπωση>>. Δηλαδή, τα άτομα αρχίζουν να αναπτύσσουν συμπτώματα όπως δυσκολία στον ύπνο, στη λήψη αποφάσεων, στη μνήμη και στην εκμάθηση νέων πληροφοριών. Συνεχώς βρίσκονται σε μια αδιευκρίνιστη ταραχή και εγρήγορση. Χάνουν την όρεξη τους για την πραγματική ζωή και βυθίζονται στον πλασματικό κόσμο της αέναης πληροφορίας που αδυνατούν να επεξεργαστούν. Φυσικά, πάρα πολύ συχνά παρατηρούνται και ψυχοσωματικά προβλήματα όπως πονοκέφαλοι, στομαχικά και γαστρεντερικά προβλήματα, υψηλή αρτηριακή πίεση, ταχυπαλμίες, βάρος ή πλάκωμα στο στήθος κ.α. Στη χειρότερη περίπτωση κυριαρχεί το αίσθημα ματαιότητας το οποίο πολύ συχνά οδηγεί σε καταθλιπτικά συμπτώματα.
Πώς μπορούμε, λοιπόν, να προστατευτούμε;
Είναι σημαντικό να κάνουμε μία καλή έρευνα στο διαδίκτυο και να επιλέξουμε 2-3 έμπιστες πηγές, στις οποίες θα ανατρέχουμε όταν θέλουμε να ενημερωθούμε για κάτι. Επίσης, θα πρέπει να αγνοούμε όσο περισσότερο μπορούμε τα άρθρα αμφίβολης αξιοπιστίας με τους “πιασάρικους” τίτλους που συνεχώς εισβάλουν στις σελίδες που επισκεπτόμαστε με μόνο στόχο τους τα πολλαπλά κλικς. Εάν κάποιες σελίδες είναι διαρκώς ενοχλητικές, υπάρχει η επιλογή να τις αποκρύψουμε. Απαραίτητο, επιπλέον, κρίνεται να αποφασίζουμε εκ των προτέρων πόση ώρα θα αφιερώσουμε στην ενημέρωση μας και γενικότερα στην παραμονή μας στο ίντερνετ και να προσπαθούμε να τηρήσουμε αυτό το όριο. Κι αυτό διότι πολλές φορές νοιώθουμε ότι ο χρόνος δεν μας φθάνει ή ότι ενώ έχουμε καταναλώσει πολύ από τον προσωπικό μας χρόνο, μένουμε με την αίσθηση ότι δεν κάναμε τίποτα. Τέλος, είναι ζωτικής σημασίας να αφιερώνουμε μία μέρα την εβδομάδα στην <<αποτοξίνωση>> μας από τα μέσα ενημέρωσης, κρατώντας τα, για όσο είναι δυνατό, κλειστά.
Καταληκτικά, ο άνθρωπος δεν είναι μηχανή ούτε υπολογιστής. Και αν σήμερα οι υπολογιστές αυξάνουν με εκπληκτικούς ρυθμούς τις δυνατότητές τους στην αποθήκευση κι επεξεργασία δεδομένων, το σίγουρο είναι ότι ο άνθρωπος δεν εξελίσσει αυτές τις δυνατότητες σε βαθμό παράλληλο. Άλλωστε έως τώρα δεν έχει ερευνηθεί κλινικά, μέχρι πόσες πληροφορίες/ερεθίσματα ανά μέρα μπορεί να είναι «υγιή» για τον άνθρωπο, όμως τα γεγονότα μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η υπερπληροφόρηση σύντομα θα αποτελέσει την πρώτη πηγή στρες για τον σύγχρονο άνθρωπο που ίσως ακόμα και να διαμορφώσει μια νέα μορφή διαταραχής του άγχους. Οπότε οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί, να ακούμε το σώμα μας και να προστατεύουμε τις σκέψεις μας και τη ψυχική μας ηρεμία. Εάν νιώθουμε αδύναμοι να περπατήσουμε σε αυτό το μονοπάτι μόνοι μας ή δε γνωρίζουμε με ποιον τρόπο να το κάνουμε μπορούμε πάντα να απευθυνθούμε σε κάποιον ψυχολόγο της επιλογής μας ώστε να μας συμβουλέψει, να διαλευκάνει το τοπίο που ως τώρα μας φαίνεται γκρίζο κι έτσι να μπορούμε να είμαστε υγιείς, λειτουργικοί κι ευδιάθετοι.
