Πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε στον χώρο του βιβλίου και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό;
Οι εκδόσεις Μίνωας ήταν και παραμένουν μια οικογενειακή επιχείρηση. Ιδρύθηκαν από τους γονείς μου το 1952 και μοιραία «συμμετείχα επαγγελματικά» από πολύ μικρή ηλικία. Η ουσιαστική ανάμειξή μου ξεκίνησε το 1988 όταν επέστρεψα από τις μεταπτυχιακές σπουδές μου και τη στρατιωτική θητεία μου. Η ενασχόλησή μου ήταν μάλλον μονόδρομος, αφού οι γονείς μου ήταν πολύ μεγάλοι ηλικιακά για να συνεχίσουν τις εκδόσεις, ενώ το προσωπικό μου πάθος για το βιβλίο επικράτησε όλων των άλλων εναλλακτικών.
Πώς βιώνετε το φαινόμενο της πανδημίας ως άνθρωπος και μετά ως εκδότης;
Εδώ και δεκαπέντε χρόνια είχα μια μεγάλη αγωνία σχετικά με την ευδαιμονία που βιώναμε ως χώρα. Αναρωτιόμουν πώς γινόταν οι γονείς μας να έχουν ζήσει Κατοχή, Εμφύλιο, Χούντα κι εμείς μόνο όμορφα και ξένοιαστα χρόνια. Το 2010 ξεκίνησε η μεγαλύτερη οικονομική κρίση για την Ελλάδα από την εποχή της γερμανικής Κατοχής και πριν ακόμη λήξει εμφανίστηκε η υγειονομική κρίση, έτσι για να μην υπάρξει ούτε μία γενιά αληθινά ξένοιαστη! Είναι η μοίρα του ανθρώπινου γένους να βιώνει κάθε 50-100 χρόνια καταστροφές, οι οποίες κάποιες φορές λειτουργούν υπέρ της αναδιοργάνωσης και της αναπροσαρμογής των κοινωνιών που ζούμε σε πιο ανθρώπινα πλαίσια από αυτά που μας οδηγεί ο ευδαιμονισμός.
Η πανδημία, και ιδιαίτερα ο εγκλεισμός, μας έφερε πιο κοντά στους δικούς μας ανθρώπους, στην οικογένειά μας και περιόρισε τον ατομισμό.
Είναι πιο δύσκολο μια τέτοια εποχή να λάβετε την απόφαση έκδοσης ενός νέου βιβλίου; Με ποια κριτήρια επιλέγετε να εκδώσετε ένα βιβλίο;
Το βασικότερο πρόβλημα αυτής της εποχής είναι η οικονομική ανασφάλεια, η οποία δημιουργείται από τη διακοπή των εργασιών λόγω εγκλεισμού. Αυτό φάνηκε κιόλας το πρώτο εξάμηνο κατά τη διάρκεια του οποίου εκδόθηκαν 23% λιγότεροι τίτλοι από το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019. Όσο για τα κριτήρια, παραμένουν τα ίδια που είχαμε και πριν: ποιότητα – ποιότητα – ποιότητα!
Είστε λάτρης των κλασικών βιβλίων ή των ebooks;
Τα ebooks φαίνεται να έχουν ξεπεραστεί. Στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ευδοκίμησαν περισσότερο, βιώνουν μια συρρίκνωση εδώ και τέσσερα τουλάχιστον έτη. Είναι φανερό ότι η τεχνολογία δεν κατάφερε να επισκιάσει το χαρτί – προς το παρόν. Το επόμενο στοίχημα είναι τα audiobooks, που όμως πιστεύω ότι θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στο χάρτινο βιβλίο.
Οι αλλαγές της νέας καθημερινότητας είναι πολλές. Πόσο θεωρείτε πως έχει ή θα επηρεαστεί και η επαφή με τον ψηφιακό κόσμο και τα social media; Πώς βλέπετε το αύριο;
Καμία αλλαγή δεν είναι μόνο κακή ή μόνο καλή. Οι τεχνολογίες έφεραν τον κόσμο πιο κοντά και πλέον επικοινωνούμε με ανθρώπους από όλο τον πλανήτη αυτοστιγμεί. Έφεραν επίσης περισσότερη γνώση και ενημέρωση. Δυστυχώς, όμως, γέμισαν τις οθόνες μας και με fake news, που οδηγούν τους ανυποψίαστους σε λάθος συμπεράσματα. Από τη μία, αυτή η επικοινωνία βοηθά στην ανταλλαγή ιδεών και άρα στον εκδημοκρατισμό όλων των κοινωνιών. Από την άλλη, αν δεν υπάρξει σωστή κριτική σκέψη, μπορεί να γίνει ένα όπλο χειραγώγησης των ανθρώπων στα χέρια των επιτήδειων ανά τον κόσμο.
Χρησιμοποιείτε τα social media καθημερινά; Ποιο μέσο βρίσκετε πιο ενδιαφέρον και γιατί;
Τα social media αποδεικνύονται ένα ενδιαφέρον εργαλείο επικοινωνίας και μάρκετινγκ νέων προϊόντων, ειδικότερα των προϊόντων πολιτισμού.
Το κοινό ενδιαφέρεται περισσότερο για τη γνώμη του γνωστού και/ή φίλου του απ’ ό,τι του κριτικού – τουλάχιστον όσον αφορά τα είδη πολιτισμού: βιβλία, θέατρο, κινηματογράφος. Έτσι, τα social media έχουν καταφέρει να μονοπωλήσουν τη διαφημιστική δαπάνη για αυτά τα είδη. Προσωπικά, τα χρησιμοποιώ καθημερινά προσπαθώντας να καταλάβω τον παλμό της κοινωνίας, όσο βέβαια αυτό είναι εφικτό. Για την καθημερινή ενημέρωσή μου προτιμώ το Facebook και το Twitter, για μουσική το YouTube, αν και έχει ήδη ξεπεραστεί από το Spotify, ενώ το Instagram και το Pinterest με συναρπάζουν πολύ λιγότερο, αφού περιορίζουν το περιεχόμενό τους σε φωτογραφίες με ελάχιστο κείμενο. Όσο για το Tik Τok, προς το παρόν παραμένει ένα μέσο με trash περιεχόμενο.
Μένουμε σπίτι και είναι μια καλή ευκαιρία ίσως για πολλούς για περισσότερο διάβασμα. Ποιους τρεις τίτλους θα προτείνατε να προσθέσουμε στη βιβλιοθήκη μας αυτή την εποχή;
Με το έτος συμπλήρωσης των 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 να απέχει μόλις 30 ημέρες, το πρώτο βιβλίο που θα πρότεινα είναι η βιογραφία του Ιωάννη Καποδίστρια, που γράφτηκε από τον Κρίστοφερ Γουντχάουζ το 1973, αλλά μεταφράστηκε φέτος για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις μας.
Το δεύτερο είναι το καταπληκτικής αισθητικής κόμικ, που παρουσιάζει, για πρώτη φορά παγκοσμίως, τη βιογραφία του Τζορτζ Όργουελ. Μια ζωή σαν μυθιστόρημα… Το 2021 συμπληρώνονται 70 χρόνια από τον θάνατό του.
Και, τέλος, το συναρπαστικό αστυνομικό μυθιστόρημα «Καταφύγιο» της νεαρής Λούσι Φόλεϊ, που έγινε διεθνές bestseller από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του. Δίκαια η συγγραφέας έχει χαρακτηριστεί ως η σύγχρονη Αγκάθα Κρίστι.
Πώς θα μας προτείνατε να επιλέγουμε βιβλία για εμάς αλλά και για τα παιδιά, με ποια κριτήρια;
Όπως ανέφερα και νωρίτερα, ο κόσμος πλέον ανταλλάσσει ευκολότερα τις απόψεις του και τις εμπειρίες του με τους γνωστούς και τους φίλους του. Αυτή η ανταλλαγή είναι ένας ασφαλής τρόπος επιλογής του επόμενου βιβλίου μας.
Καλό είναι, όμως, να επιδιώκουμε να βάζουμε ποικιλία στις αναγνώσεις μας, εντάσσοντας και πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς και πειραματικής γραφής, δοκιμάζοντας τα όρια της πνευματικής ψυχαγωγίας.
Για τα παιδιά μας θα ήταν καλό, όσο είναι πολύ μικρά, να δίνουμε έμφαση στο αισθητικό μέρος των βιβλίων τους, την εικονογράφηση. Στις μεγαλύτερες ηλικίες θα ήταν καλό να επιλέγουμε βιβλία που συνδυάζουν τη διασκέδαση με τη γνώση, αλλά όχι πολύ προφανώς, ώστε να μη θεωρούνται σχολικά εγχειρίδια.
Πλησιάζουν γιορτές και θα θέλαμε να μας προτείνετε αγαπημένους σας τίτλους για παιδιά και ενήλικες, που θα ήταν ωραία ιδέα δώρου.
Ξεκινώντας από τα παιδικά εικονογραφημένα βιβλία, θα πρότεινα σίγουρα «Το άτακτο καπέλο», το δεύτερο βιβλίο της ταλαντούχας Χριστίνας Αποστολίδη, μετά το πετυχημένο «Ο λύκος και η πεταλούδα», σε εικονογράφηση Σεραφείμ Στρουμπή, μια τρυφερή και χιουμοριστική ιστορία για ένα καπέλο που προκαλεί μεγάλη αναστάτωση με τα καμώματά του, θίγοντας εύστοχα το θέμα της διαφορετικότητας. Επίσης, το νέο παιδικό βιβλίο του αγαπημένου συγγραφέα Σπύρου Πετρουλάκη «Ο δράκος Μπουρμπουλήθρας σώζει την Πρωτοχρονιά», σε εικονογράφηση Νίκου Γιαννόπουλου, όπου ο δράκος Μπουρμπουλήθρας αναλαμβάνει να σώσει την Πρωτοχρονιά, προσφέροντας γέλιο και χαρά σε όλα τα παιδιά.
Θα σταθώ ακόμα στην «Ιστορία της ζωής», ένα εκπληκτικό βιβλίο γνώσεων, για την εξέλιξη
της ζωής στον πλανήτη μας, γραμμένο με χιούμορ και υπέροχη εικονογράφηση, στο «Μεγάλο βιβλίο των σπορ», με συναρπαστικές ιστορίες και ενδιαφέροντα στοιχεία για όλα τα αθλήματα και τους αθλητές, και στο «Γυναίκες – 40 Αγωνίστριες για την ισότητα», που παρουσιάζει 40 σπουδαίες γυναίκες που αγωνίστηκαν για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους και να κατακτήσουν την ισότητα.
Για τους λάτρεις της περιπέτειας και της αγωνίας θα πρότεινα οπωσδήποτε «Το Έγκλημα στο κυνήγι της αλεπούς», τη νέα συναρπαστική περιπέτεια μυστηρίου της πολύ πετυχημένης σειράς «Σέρλοκ, Λουπέν κι εγώ», καθώς και το «Ληστεία στο Χάιλαντ Φάλκον», μια απολαυστική ιστορία μυστηρίου… στις ράγες, αφού διαδραματίζεται πάνω σε ένα τρένο, με γρήγορη πλοκή, αγωνία και όμορφη εικονογράφηση. Τέλος, δεν θα μπορούσα να παραλείψω το κλασικό και διαχρονικό βιβλίο «Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», από τη σειρά «Γαλάζια Βιβλιοθήκη», που παραμένει η πιο συγκινητική ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και ένας συγκλονιστικός ύμνος στο ιδεώδες της ελευθερίας.
Όσο για τους ενήλικες ισχύουν οι προτάσεις που ανέφερα στην ερώτηση 7.
Ποια συμβουλή θα θέλατε να δώσετε και ως μήνυμα αισιοδοξίας για αυτή τη δύσκολη περίοδο που βιώνουμε όλοι μας;
Θα βγούμε σίγουρα νικητές και από αυτή τη δοκιμασία, έχοντας έρθει πιο κοντά στην οικογένειά μας, έχοντας μειώσει τον εγωισμό μας, που συνήθως οδηγεί σε ατομικιστικές και πολλάκις αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Πιστεύω ότι θα υπάρξουν περισσότεροι που θα σέβονται το κοινωνικό σύνολο. Το σημαντικότερο είναι ότι αυτές οι αλλαγές θα έχουν αντίκτυπο κυρίως στους νέους, που έζησαν αυτή την εμπειρία και αυτό είναι καλύτερο για όλη την ανθρωπότητα, αφού είναι αυτοί που θα διαχειριστούν το άμεσο μέλλον της Γης.
