Το δύσκολο και επώδυνο ταξίδι της προωρότητας το βιώνουν ακόμα και αυτή τη στιγμή που μιλάμε αρκετοί γονείς μαζί με τους «μικροσκοπικούς» τους ήρωες. Εμείς επιλέξαμε να παρουσιάσουμε μερικές σημαντικές “στάσεις” αυτής της διαδρομής μέσα από ένα Αλφαβητάρι που θα ενημερώσει, θα αφυπνίσει και θα αγγίξει βαθιά.
Αγκαλιά
Όσο θεραπευτική και ωφέλιμη θεωρείται η αγκαλιά σε ένα νεογέννητο που έχει γεννηθεί φυσιολογικά, τόσο και ακόμα περισσότερο θεωρείται για τα πρόωρα μωράκια. Στην αγκαλιά Kangaroo, η μαμά και ο μπαμπάς, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, τοποθετούν το μωράκι τους πάνω στο στήθος τους, σε γυμνό δέρμα. Με αυτό τον τρόπο, το νεογέννητο νιώθει τη μυρωδιά της μαμάς ή του μπαμπά του, ακούει τους χτύπους της καρδιάς της/του, και ακόμη καλύτερα τη φωνή της/του.
Η αγκαλιά Kangaroo ωφελεί στη μείωση του πόνου που νιώθει το μωρό και στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σε σταθερά πλαίσια. Επιπλέον, συμβάλλει στην καλύτερη νευρολογική ανάπτυξη του νεογέννητου και στην ενδυναμώση του συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στο μωρό και στους γονείς του.
Βιωσιμότητα
Ο όρος “βιωσιμότητα” χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει το ποσοστό επιβίωσης ενός πρόωρου μωρού, που θεωρούνται οι 24 εβδομάδες. Μέχρι πρότινος, αν ένα μωράκι γεννιόταν πριν τις 24 εβδομάδες είχε πολύ μικρές πιθανότητες επιβίωσης. Επειδή όμως, υπάρχουν και τα ιατρικά θαύματα, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που ένα νεογέννητο γεννήθηκε στις 22 ή στις 23 εβδομάδες και τα κατάφερε, καταρρίπτοντας τα μέχρι πρότινος δεδομένα.
Γενέθλια
Η πιο σημαντική στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου, αλλά κυρίως ενός γονιού. Είναι η μέρα που γεννήθηκε ό,τι πολυτιμότερο έχει. Ένα πρόωρο μωράκι, όμως, έχει δύο ηλικίες, την κανονική, την ημέρα γέννησής του και τη διορθωμένη, που αντιστοιχεί στην ημερομηνία γέννησης- αν δεν γεννιόταν πρόωρα. Η διορθωμένη ηλικία χρησιμοποείται ως κριτήριο ανάπτυξης μέχρι τα 2 πρώτα χρόνια γέννησης του μωρού.
Δωμάτιο Μαργαρίτα
Το ταξίδι της προωρότητας είναι αρκετά επώδυνο. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις, όπου πρόωρα μωράκια δεν τα καταφέρνουν στο τέλος. Το δωμάτιο Μαργαρίτα, δημιουργήθηκε, για να μπορέσουν οι γονείς να περάσουν τις τελευταίες στιγμές με το μωράκι τους, πριν το αποχαιρετήσουν.
Ενοχές
Είναι ένα από τα βασικότερα συναισθήματα που νιώθει μια μανούλα, όταν το μωρό της γεννηθεί πρόωρα. Αισθάνεται ότι εκείνη φταίει, ότι εκείνη έκανε κάτι λάθος και το πλασματάκι της γεννήθηκε πρόωρα και δεν βρίσκεται στο προστατευτικό περιβάλλον της κοιλιάς της, αλλά στη θερμοκοιτίδα να παλεύει για την ίδια του τη ζωή.
Ήρωες
Τα μωράκια που γεννιούνται πρόωρα χαρακτηρίζονται ως μικροί «ήρωες», ως μαχητές της ζωής, αφού από πολύ μικρή ηλικία καλούνται να παλέψουν για τη ζωή τους.
Θηλασμός
Παρόλο που μια γυναίκα έχει γεννήσει πρόωρα, είναι σε θέση να θηλάσει. Το μητρικό γάλα ύστερα από μια πρόωρη γέννα, περιέχει πολλά περισσότερα θρεπτικά στοιχεία, από το μητρικό γάλα μιας τελειόμηνης λεχώνας. Η λεχώνα, με τη βοήθεια του θήλαστρου, αντλεί γάλα, από 8- 10 φορές την ημέρα, το οποίο το δίνει στους νοσηλευτές, την ώρα του επισκεπτηρίου, για να το δώσουν με τη σειρά τους στο μωράκι της. Μπορεί βέβαια να ταϊσει και η ίδια η μητέρα το μωρό της όταν της το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Ιός
Όταν ένα πρόωρο μωρό καταφέρει να πάρει εξιτήριο και να πάει σπίτι του, πρέπει για ένα μεγάλο διάστημα να ζει υπό συνθήκες νοσοκομείου. Πρέπει όλες οι επιφάνειες, τα μπιμπερό και τα παιχνίδια να είναι αποστειρωμένα και οι γονείς να φοράνε μάσκες και να πλένουν πολύ καλά τα χέρια τους, ακόμα και με αντισηπτικό, για την αποφυγή ιών και μικροβίων. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενός πρόωρου μωρού, ακόμη και όταν συμπληρώσει 1 χρόνο ζωής, είναι εξασθενημένο. Μπορεί αρκετά εύκολα ένα μωρό να αρπάξει ένα μικρόβιο και να οδηγηθεί σε σημείο να νοσηλευτεί ξανά.
Κινητικότητα
Σε ένα πρόωρο μωρό, ο εγκέφαλός του δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως, δημιουργώντας πιθανά κινητικά και αναπτυξιακά προβλήματα. Μπορεί να αργήσει να περπατήσει, να δυσκολεύεται να συντονίσει τις κινήσεις του ή ακόμη και να μιλήσει. Ένας νεογνολόγος και ένας αναπτυξιολόγος θα συμβουλεύσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους γονείς, ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν, προσπαθώντας να κατευνάσουν την αγωνία που νιώθουν μέσα τους.
ΜΕΝΝ
Η ΜΕΝΝ, ή αλλιώς Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, είναι ο χώρος όπου νοσηλεύονται τα προώρα μωρά. Χωρίζεται σε 3 επίπεδα: στο Επίπεδο Ι, που αφορά την απλή παρακολούθηση, στο επίπεδο ΙΙ, που είναι το στάδιο της ενδιάμεσης νοσηλείας και στο επίπεδο ΙΙΙ, όπου βρίσκεται η εντατική μονάδα.
Μετατραυματικό Στρες
Το Σύνδρομο Μετατραυματικού Στρες είναι μια διαταραχή που εκδηλώνεται ύστερα από μια τραυματική εμπειρία. Όταν ένας άνθρωπος ζήσει κάτι επώδυνο και τραυματικό, όπως η ΜΕΝΝ, αυτή θα αφήσει κατάλοιπα και σημάδια στην ψυχή του, που δεν θα είναι άμεσα εμφανή. Ένας ήχος, η αναβίωση μιας εικόνας, όπως το πλύσιμο των χεριών με αντισηπτικό ή η σειρήνα ενός ασθενοφόρου, μπορούν να αποτελέσουν ερεθίσματα ικανά να επαναφέρουν στο μυαλό μιας μητέρας ή ενός πατέρα την τραυματική εμπερία της ΜΕΝΝ, μαζί με όλα τα αρνητικά συναισθήματα που την ακολουθούσαν. Το μετατραυματικό στρες είναι μια διαταραχή όπου μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη ψυχοθεραπεία. Αν όμως δεν θεραπευτεί, οι συνέπειες μπορεί να είναι ολέθριες τόσο για τον άνθρωπο που το βιώνει, όσο και για τον περίγυρό του.
Μουσικοθεραπεία
Η μουσική είναι αρκετά ωφέλιμη και θεραπευτική για τα πρόωρα μωρά. Οι μουσικοθεραπευτές, είτε με τη βοήθεια της φωνής τους, είτε με τη βοήθεια των μουσικών οργάνων, αναπαράγουν ήχους. Οι ήχοι αυτοί βοηθούν ένα μωρό στον καλύτερο συντονισμό της αναπνευστικής του λειτουργίας και στην καλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου του. Επιπλέον, συνεισφέρουν στη γρηγορότερη υλοποίηση του συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στο νεογέννητο και στη μητέρα, και δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και ηρεμίας στο μωρό.
Ορμόνες
Οι ορμόνες μιας γυναίκας, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και κατά τη διάρκεια της λοχείας, είναι σαν κινούμενο συναισθηματικό ασανσέρ – κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Θέλει χρόνο για να μπορέσει μια μητέρα να προετοιμαστεί, να βρει σταδιακά τις ισορροπίες της και να αντεπεξέλθει απέναντι σε αυτόν τον σπουδαίο ρόλο. Φανταστείτε, λοιπόν, πώς νιώθει μια μητέρα όταν γεννηθεί το μωρό της πρόωρο και γυρίσει στο σπίτι της με την αγκαλιά της άδεια. Για να μπορέσει να αντέξει χρειάζεται υποστήριξη και κατανόηση κυρίως από τον σύντροφό της, που βιώνει τον ίδιο πόνο με εκείνη, αλλά και από το κοντινό της περιβάλλον.
Προωρότητα
Μια εγκυμοσύνη θεωρείται φυσιολογική όταν διαρκεί 40 εβδομάδες περίπου. Όταν ένα μωράκι γεννηθεί πριν την 37η εβδομάδα κύησης θεωρείται πρόωρο.Υπάρχει όμως και η περίπτωση να γεννηθεί μετά την 37η εβδομάδα, αλλά να είναι λιποβαρές, να ζυγίζει κάτω από 2500gr. Σημαντικό κριτήριο για να θεωρηθεί ένα νεογνό πρόωρο, εκτός των εβδομάδων κύησης, είναι και το βάρος του.
Πεταλούδα
Η επονομαζόμενη «μωβ πεταλούδα» είναι ένα αυτοκόλλητο που το κολλάνε οι γονείς πάνω στη θερμοκοιτίδα του μωρού τους, δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο ότι γεννήθηκαν 2 μωρά πρόωρα, αλλά το ένα δεν τα κατάφερε, ενώ το άλλο συνεχίζει να παλεύει για τη ζωή του. Με αυτό τον τρόπο, ενημερώνεται το ιατρικό προσωπικό, αλλά και οι υπόλοιποι γονείς που τα μωρά τους νοσηλεύονται στη ΜΕΝΝ, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες και επώδυνες ερωτήσεις.
Προεκλαμψία
Η προεκλαμψία είναι αρκετή σοβαρή πάθηση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό. Κατά την προεκλαμψία, αυξάνεται σημαντικά η αρτηριακή πίεση της εγκύου, μια κατάσταση αρκετά επικίνδυνη τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.
Συναισθήματα
Τα συναισθήματα που βιώνουν οι γονείς όταν το μωράκι τους γεννηθεί πρόωρα είναι κυρίως πόνος, φόβος, απόγνωση, αγωνία, αβεβαιότητα. Πονάνε γιατί βλέπουν το μωράκι τους να υποφέρει και να δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να του απαλύνουν το πόνο. Φοβούνται και αγωνιούν γιατί δεν ξέρουν τι θα αντιμετωπίσουν την επόμενη στιγμή, αν θα καταφέρει να ζήσει το παιδί τους και αν ναι, τι προβλήματα θα του αφήσει στο μέλλον η προωρότητα, σε σχέση με την υγεία του και την ανάπτυξή του. Ακόμη, υπάρχουν φορές που νιώθουν σαν ξένοι, περιμένοντας έξω από τη ΜΕΝΝ, να δουν το μωράκι τους, μόνο για μισή ώρα, μέσα από ένα γυάλινο τζάμι, χωρίς να μπορούν να το αγγίξουν τις περισσότερες φορές.
Τοκετός
Ο τοκετός τις περισσότερες φορές είναι απρόβλεπτος, δεν ξέρει κανείς πόση ώρα θα διαρκέσει και πώς θα εξελιχθεί. Στην περίπτωση της προωρότητας, όμως, είναι πολύ διαφορετικός. Είναι επώδυνος, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, αλλά και γεμάτος αγωνία και αβεβαιότητα. Η προωρότητα, δυστυχώς, θα αφήσει τα σημάδια της και εδώ. Όταν μια γυναίκα έχει περάσει από αυτό το στάδιο και μείνει έγκυος ξανά, καλό θα ήταν να έχει επισκεφθεί πρώτα έναν ειδικό που θα την βοηθήσει να διαχειριστεί όλους τους φόβους και τις ανασφάλειές της. Μπορεί ο πρώτος τοκετός να μην ήταν ο αναμενόμενος, δεν σημαίνει, όμως, ότι θα συμβεί το ίδιο και στον δεύτερο.
Χταποδάκι
Το χταποδάκι είναι στην ουσία ένα πλεκτό σε μορφή χταποδιού. Δημιουργήθηκε για να μην νιώθουν και να μην ακουμπάνε συνέχεια τα μωρά τα καλώδια, όσο βρίσκονται μέσα στη θερμοκοιτίδα. Επιπλέον, τους δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας.
Ψυχολογία-Υποστήριξη
Η προωρότητα είναι μια επώδυνη διαδρομή, τόσο για τη μητέρα, όσο και για τον πατέρα. Νιώθουν να ανατρέπονται όλα τους τα όνειρα, όλες τους οι προσδοκίες, από τη μια στιγμή στην άλλη. Βρίσκονται σε συνεχή αβεβαιότητα για τη ζωή του παιδιού τους, χωρίς να γνωρίζουν τι θα φέρει η επόμενη στιγμή. Για να μπορέσουν όμως να ανταπεξέλθουν, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του μωρού στη ΜΕΝΝ, αλλά και μετά όταν θα επιστρέψουν σπίτι, χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη, τόσο από τους γονείς και τους φίλους τους, όσο και από ειδικούς ψυχικής υγείας. Κρίνεται αναγκαία η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο, για να μπορέσει και ο καθένας μόνος του, αλλά και μαζί σαν ζευγάρι, να επουλώσουν τα τραύματά τους, χωρίς να διαλύσουν τη σχέση τους ή να πνίξουν το παιδί τους από υπερπροστατευτικότητα.
