Η συζήτηση σχετικά με το αν τα παιδιά πρέπει να κάνουν επαναλήψεις στα μαθήματα του σχολείου κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών είναι πάντα επίκαιρη και διχάζει πολλούς γονείς και εκπαιδευτικούς. Υπάρχουν πολλαπλές απόψεις και επιχειρήματα ωστόσο τι ισχύει στην πραγματικότητα;
Tι λένε τα επιστημονικά δεδομένα ;
Η αλήθεια είναι πως η καλοκαιρινή μελέτη για τα παιδιά δε στηρίζεται σε κάποια παιδαγωγική θεωρία ή επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη. Ωστόσο μικρός αριθμός ερευνών εστιάζει σε κάποιες θετικές συνήθειες που μπορεί να εδραιώσει η καλοκαιρινή μελέτη, όπως :
Ενίσχυση των Συνήθειών Μελέτης: Η καλοκαιρινή μελέτη μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση και την ανάπτυξη καλών συνηθειών μελέτης. Η συνέχιση της ακαδημαϊκής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να διατηρήσουν την πειθαρχία και τη συγκέντρωσή τους.
Διατήρηση Ακαδημαϊκών Δεξιοτήτων: ’Eρευνες, όπως αυτή του Harris Cooper και συνεργατών, υποστηρίζουν ότι η καλοκαιρινή μελέτη βοηθά στη διατήρηση των γνώσεων και των ακαδημαϊκών δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Η μελέτη αυτή δείχνει ότι μαθητές που δεν ασχολούνται καθόλου με την εκπαίδευση το καλοκαίρι μπορεί να χάσουν σημαντικό μέρος των γνώσεών τους, ειδικά στα μαθηματικά και την ανάγνωση.
Η πλειοψηφία όμως των ερευνών υποστηρίζει ότι για να εμπεδωθεί η νέα γνώση στο μυαλό ενός παιδιού, είναι απαραίτητο ο μαθητής να συμμετέχει στη διαδικασία της μάθησης ενεργά και ποικιλοτρόπως: γνωστικά, συμπεριφορικά, βιωματικά και φυσικά πρέπει να υπάρχει κι ένα εσωτερικό κίνητρο για να γίνει αβίαστα αυτή η διαδικασία. Η μαθησιακή διαδικασία για να είναι αποτελεσματική για τον μαθητή χρειάζεται να είναι δυναμική και να υπάρχει η παρακίνηση του δασκάλου αλλά και των συμμαθητών. Άλλωστε σύμφωνα με έρευνα του Harris Cooper και συνεργατών από το Πανεπιστήμιο Duke, η “καλοκαιρινή απώλεια γνώσεων” (summer learning loss) είναι ένα πραγματικό φαινόμενο, που οι μαθητές χάνουν ένα διάστημα γνώσεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό.
Οι διακοπές και η παύση από τους εννέα εντατικούς μήνες εκπαίδευσης αποτελούν απαραίτητο στάδιο, ώστε ο εγκέφαλος να συνδέσει τις πληροφορίες εκείνες, ώστε να περάσουν στη μακροπρόθεσμη μνήμη και να γίνουν οι απαραίτητες συνδέσεις.
Πώς μπορώ να κάνω μετατρέψω την καλοκαιρινή μάθηση σε ευχάριστη διαδικασία;
Μια μέτρια και ευχάριστη μορφή μελέτης που δεν επιβαρύνει τα παιδιά και συνδυάζεται με χαλάρωση και ψυχαγωγία μπορεί να προσφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα Σε αυτό μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά η βιωματική μάθηση έναντι της στείρας επανάληψης. Με τον τρόπο αυτό, όσα διδάχθηκαν μέσα σε μία διδακτική χρονιά μπορούν να αποκρυσταλλωθούν και να εφαρμοσθούν με πρακτικό τρόπο στην καθημερινότητα.
Με τη βιωματική μάθηση εννοούμε την έκθεση του παιδιού στην καθημερινή ζωή και την εξάσκησή του στους τομείς στους οποίους χρειάζεται ενίσχυση. Η έκθεση σε διαφορετικές δραστηριότητες μπορούν να ενισχύσουν ολόπλευρα την ανάπτυξη των παιδιών. Συχνά πολλές από αυτές τις δραστηριότητες συναντώνται σε ειδικά διαμορφωμένα καλοκαιρινά προγράμματα (summer camps). Διαφορετικά και οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να εμπλέξουν τα παιδιά σε διάφορες δραστηριότητες.
Παραδείγματος χάρη:
- Κάτι που είναι εφικτό κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, είναι να οργανώσουμε μαζί με το παιδί ένα πρόγραμμα ανάγνωσης εξωσχολικών βιβλίων . Τα εξωσχολικά βιβλία, τα κόμικς, οι ιστορίες μυστηρίου, τα λογοτεχνικά βιβλία είναι ευχάριστα για τα παιδιά και τα οφέλη τους είναι πολλαπλά. Μελέτες έχουν δείξει πως το εξωσχολικό διάβασμα ενισχύει αποτελεσματικά τις αναγνωστικές δεξιότητες: φωνολογική ικανότητα, ευχέρεια λόγου, κατανόηση, λεξιλόγιο. Βελτιώνει, επίσης, την αυτοεκτίμηση του παιδιού, ενισχύει την κατανόηση εννοιών και τις δεξιότητες μνήμης. Παρατηρείται, επίσης, μεγαλύτερη πρόοδος στη χρήση του λεξιλογίου και στην ορθογραφία. Παιδιά που διαβάζουν βιβλία αποκτούν καλύτερα εκφραστικά μέσα στον γραπτό και προφορικό λόγο.
- Ζητάμε από τα παιδιά να μας περιγράψουν γραπτά ή και μέσα από σχέδια ζωγραφικής αγαπημένες τους ταινίες ή σειρές ή να φτιάξουν τα δικά τους κόμικς. Ελέγχουμε, έτσι, την ορθογραφική ικανότητα του παιδιού με πιο ενδιαφέρον τρόπο.
- Εάν θέλουμε να γίνει εξάσκηση στις ξένες γλώσσες, επιλέγουμε αντίστοιχες σειρές ή τραγούδια που αρέσουν στο παιδί χωρίς υπότιτλους δημιουργώντας βραδιές καραόκε. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να αφομοιώνουν πολύ πιο γρήγορα μέσω μουσικής υπόκρουσης.
- Το καλοκαίρι είναι μία καλή ευκαιρία, ώστε τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται τα χρήματά τους και να είναι ικανά να εξασκούνται στις μαθηματικές πράξεις. Ζητήστε από τα παιδιά να κάνουν εκείνα τα ψώνια της ημέρας.
- Μία βόλτα στη φύση είναι η καλύτερη ιδέα για να εφαρμόσει όλες τις θεωρίες και τα πειράματα που διδάχθηκε το παιδί μέσα στη χρονιά. Μία βόλτα στο δάσος, στη θάλασσα, σε ένα βουνό δίνει το κατάλληλο έναυσμα, ώστε το παιδί να θυμηθεί αρκετά από τους νόμους της Φυσικής, να πειραματιστεί και να επαναφέρει στη μνήμη του τις πληροφορίες που έλαβε κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
