Το Μετατραυματικό Στρες, γνωστό και ως PTSD – Post Traumatic Stress Disorder, ανήκει στις διαταραχές που συνδέονται με το Τραύμα και τους διάφορους Στρεσογόνους Παράγοντες και είναι μια διαταραχή που προκαλείται από ένα τραυματικό γεγονός ψυχολογικού περιεχομένου, όπου μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα άτομο που βίωσε μία άκρως επικίνδυνη τραυματική εμπειρία, κατά την οποία υπήρξε ενδεχομένως ένας βαρύς τραυματισμός του ίδιου του ατόμου ή κάποιου άλλου ή ακόμη και ένας πραγματικός ή απειλούμενος θάνατος.
Η διαταραχή Μετατραυματικού Στρες περιλαμβάνει είτε έναν θάνατο, έναν σοβαρό τραυματισμό, έναν βιασμό, μία ληστεία, έναν πόλεμο, είτε κάποια φυσική καταστροφή όπως έναν σεισμό, μία πλημμύρα, μία πυρκαγιά, όπως αυτή που συνέβη στο Μάτι στις 23 Ιουλίου 2018 αλλά και η πρόσφατη πυρκαγιά της 19ης Ιουλίου 2022. Όλα τα παραπάνω είναι καταστάσεις και γεγονότα τόσο δυσάρεστα που έχουν τη «δύναμη» να προκαλέσουν αυτού του είδους τη διαταραχή.
Ποιες είναι οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες;
- Μία φυσική καταστροφή (πυρκαγιά, πλημμύρα, ανεμοστρόβιλος)
- Μία απαγωγή
- Μία σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση ή ακόμη και ενδοοικογενειακή βία
- Μία κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής, ακόμη και bullying
- Ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα ή ένας σοβαρός τραυματισμός
- Μία ληστεία ή επίθεση με κάποιο όπλο
- Ένας βιασμός
- Ένας θάνατος ενός κοντινού προσώπου
- Ένας πόλεμος ή μία τρομοκρατική ενέργεια
Τα Συμπτώματα της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες
Σύμφωνα με το DSM-5, το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο, για να μπορέσει ένα άτομο να διαγνωστεί με διαταραχή μετατραυματικού στρες, θα πρέπει να έχει βιώσει ή να έχει υπάρξει μάρτυρας σε κάποιο απειλητικό ή τραυματικό γεγονός, εμφανίζοντας κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα για τουλάχιστον ένα μήνα. Να θυμάσαι ότι… Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν εντός ενός μήνα μετά από το εκάστοτε συμβάν αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και μετά από χρόνια! Τα συμπτώματα μπορούν να γίνουν πιο έντονα σε συνθήκες άγχους ή με οποιονδήποτε τρόπο γίνει υπενθύμιση του συμβάντος, επηρεάζοντας τη καθημερινότητα, τις διαπροσωπικές σχέσεις ή ακόμη και την εργασία του ατόμου.
- Συμπτώματα αποφυγής: Το άτομο αποφεύγει περιοχές, ήχους και γενικά ό,τι έχει να κάνει με καταστάσεις που θυμίζουν το γεγονός που του συνέβη. Βιώνει άγχος, κατάθλιψη, ενοχή ή συναισθηματικό μούδιασμα.
- Συμπτώματα επαναβίωσης: Το άτομο βιώνει εφιάλτες, σκέψεις οι οποίες τον «μεταφέρουν» στο παρελθόν και έχει ταχυπαλμία όταν βιώνει κάτι παρόμοιο.
- Συμπτώματα υπερδιέγερσης: Το άτομο βιώνει θυμό, τρόμο, νευρικότητα, έχει μία τάση αυτοκαταστροφικής και επιθετικής συμπεριφοράς αλλά και ένα είδος ευερεθιστότητας. Ακόμη μπορεί να βιώσει διαταραχές στον ύπνο του.
- Συμπτώματα αρνητικής σκέψης: Το άτομο δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με δραστηριότητες που κάποτε αγαπούσε, δυσκολεύεται να θυμηθεί λεπτομέρειες από το οδυνηρό περιστατικό και έχει αλλαγές στη συμπεριφορά του μετά το τραύμα. Έχει αρνητικές σκέψεις για το μέλλον και απομονώνεται από οικογένεια και φίλους.
Μυϊκοί πόνοι, διάρροια, κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ, αυξημένοι καρδιακοί παλμοί είναι μερικά ακόμα συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν έχοντας Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες.
Ένα άτομο που βιώνει μετατραυματικό στρες, νιώθει σαν να είναι «στοιχειωμένο» και δέσμιο του παρελθόντος, παραμένοντας στο τότε γεγονός – συμβάν, το οποίο και αναβιώνει καθημερινά στο μυαλό του, κάτι που ενισχύει την εμφάνιση και άλλων συμπτωμάτων. Να θυμάσαι ότι…
Το Μετατραυματικό Στρες δεν έχει ηλικία!
Δεν εμφανίζουν όλα τα άτομα ΔΜΤΣ (Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες), είναι αναλόγως την σοβαρότητα του γεγονότος. Αλλά και να εμφανιστεί, το άτομο που το βιώνει χρειάζεται χρόνο για να το συνειδητοποιήσει, για να το «πενθήσει» και να «συμφιλιωθεί» με το τραύμα, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει την ζωή του. Αρχικά, το άτομο θα πρέπει να κατανοήσει τι έχει συμβεί, γιατί συνέβη αυτό το συμβάν πόσο μάλλον σε εκείνο, να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και είναι πολύ σημαντικό το άτομο να είναι διατεθειμένο να βοηθήσει τον εαυτό του, να αναπτύξει την ψυχική του ανθεκτικότητα και να είναι ‘‘ανοικτό’’ σε νέες προοπτικές για τη μετέπειτα ζωή του. Όμως, εάν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν και το άτομο είναι δυσλειτουργικό, θα πρέπει να ζητήσει άμεσα βοήθεια από έναν ειδικό.
