Συμπληρώνονται σχεδόν 6 χρόνια από όταν η μικρή μου, τότε μόλις 2,5 ετών, ήρθε αντιμέτωπη με την πρώτη- ξαφνική- απώλεια, τον θάνατο του μοναδικού παππού που γνώρισε, λάτρεψε, έπαιξε και έχει να θυμάται.
Από όταν έγινα μητέρα ήξερα πως όσες χαρές και όμορφα γεγονότα και αν κρύβει η μητρότητα άλλες τόσες δυσκολίες και αμήχανες στιγμές μου επιφυλάσσει. Μια από αυτές τις πιο δύσκολες και αμήχανες στιγμές ήταν όταν η κόρη μου, έχοντας πλέον αντίληψη των πραγμάτων, άρχισε να προβληματίζεται και να αναρωτιέται πού είναι ο παππούς της αλλά και ο δικός μου παππούς που έβλεπε σε φωτογραφίες και ήξερε πως με είχε μεγαλώσει αλλά εκείνη δεν γνώρισε ποτέ.
Η μικρή μου γνώρισε έναν παππού που αντιπροσώπευε στο 100% την έννοια του στοργικού παππού που ονειρεύεται κάθε παιδί. Τον έχασε ακριβώς την περίοδο που μόλις είχε αρχίσει να δομείται πιο ουσιαστικά αυτή η σχέση παππού – εγγονής και να απολαμβάνουν την μεταξύ τους “επικοινωνία”. Μια σχέση τόσο ιδιαίτερη που θα ήθελα ιδανικά να είχε ζήσει γνωρίζοντας από προσωπική εμπειρία πόσο σημαντική είναι. Της είχα εξηγήσει με λόγια απλά πως ο παππούς έγινε αστεράκι, πως την βλέπει και την προσέχει από ψηλά στον ουρανό, πως τη αγαπάει και δεν την ξεχνάει αλλά δεν θα γυρίσει ποτέ. Και κάπως έτσι το είχε αποδεχτεί χωρίς να δημιουργεί την προσδοκία πως θα τον ξανά δει ποτέ ούτε πως θα επιστρέψει από κάπου μακρυά. Άλλωστε αυτό με είχαν συμβουλέψει και όσοι ειδικοί είχα τότε ζητήσει την βοήθειά τους.
” Λες πάντα την αλήθεια στο παιδί με τρόπο συμβατό με την ηλικία που βρίσκεται και με τέτοιο τρόπο που να μπορεί να το αντιληφθεί, να αποδεχτεί χωρίς να χάσει την παιδικότητά του αλλά και χωρίς να αναμένει κάποια αλλαγή σε αυτό που έχει συμβεί.”
Η αλήθεια είναι πως πόνεσα διπλά όταν έχασε η μικρή μου τον παππού της για όσα δεν καταφέρανε να κάνουν και να νιώσουν ο ένας δίπλα στον άλλον και το θεώρησα μεγάλη αδικία, θύμωσα αλλά κατέληξα πως έτσι είναι η ζωή και όλα για κάποιο λόγο συμβαίνουν. Αυτή η απώλεια επανέφερε και όλα τα συναισθήματα που είχα νιώσει όταν έχασα και εγώ τον παππού με τον οποίο είχα μια τόσο ξεχωριστή σχέση που θα ήθελα τόσο να είχε αποκτήσει και η μικρή μου με τον δικό της παππού.
Όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν μετά τον θάνατο του παππού της, ήμουν ήρεμη πως το παιδί έχει τοποθετήσει τον παππού ως αστεράκι στον ουρανό και εκτός από κάποιες ερωτήσεις για να το επιβεβαιώσει δεν είχε εκφράσει κάποια άλλη σκέψη μέχρι την ηλικία των 5 ετών που τα παιδιά συνηθίζουν να εκφράζουν ανησυχίες και προβληματισμούς σχετικά με την ύπαρξη και τον θάνατο. Τότε η μικρή άρχισε να μοιράζεται τις απορίες της και να προβληματίζεται για το πως έφυγε και πού είναι ο παππούς.
Αναρωτιόταν γιατί να είναι ο παππούς στον ουρανό και εξέφραζε έντονα και τη λύπη που ένιωθε συνειδητοποιώντας πιο ώριμα το γεγονός. Όσο δύσκολο και αν ήταν, προσπαθούσα να της λύνω τις απορίες, να της μιλάω για τον παππού της, να βλέπουμε φωτογραφίες με εκείνον, να συζητάμε για όσα έκανε ο παππούς αλλά και εκείνη μαζί του. Μέσα από αυτές τις συζητήσεις που ξεκινούσαν πάντα με στεναχώρια, κατάφερα να την βοηθήσω να εκδηλώσει τα συναισθήματα που της προκαλούνταν. Την αντιμετώπισα ως άνθρωπο και όχι ως παιδί αλλά της τα εξηγούσα όλα πιο παιδικά και απλά.
Ο παππούς μένει μακριά, στον ουρανό, είναι ένα αστέρι λαμπερό που μας βλέπει, μας προσέχει, μας αγαπάει, δεν μας ξεχνάει. Δεν θα επιστρέψει αλλά για εμάς είναι σαν να είναι πάντα εδώ. Τον αγαπάμε και τον θυμόμαστε.
Είναι πολύ σημαντικό σύμφωνα και με τους ψυχολόγους να μην δημιουργούμε την ψευδαίσθηση στα παιδιά για κάτι που δεν θα συμβεί. Ο παππού δεν θα γυρίσει ξανά και αυτό δεν αλλάζει.
Φαντάζει πολλές φορές δύσκολο να μιλήσεις στα παιδιά και να τους εξηγήσεις τέτοιες έννοιες όπως είναι η απώλεια και να διαχειριστείς τα συναισθήματά τους. Όσες φορές όμως έχω κληθεί να το κάνω προσπάθησα να είμαι ειλικρινής και να μεταφέρω την αλήθεια προσαρμοσμένη βέβαια στη γλώσσα και στη λογική που μπορεί να αισθανθεί το παιδί τη δεδομένη χρονική στιγμή και κάποια χρόνια πλέον μετά που φυσικά η απώλεια του παππού δεν ξεχνιέται ποτέ, μπορώ να σας πω πως λειτούργησε θετικά αυτός ο τρόπος διαχείρισης.
Γνωρίζει πως ο παππούς πέθανε. Επισκέφτηκε τον τάφο του για να μπορέσει να λύσει την απορία με εικόνα για το ” πού είναι ο παππούς” παράλληλα με τη πιο ρομαντική διάσταση πως ο παππούς είναι αστεράκι στον ουρανό και μας βλέπει, εξέφρασε πάλι άλλου είδους απορίες που είναι αναμενόμενες με την ηλικία της και πιο ανακουφισμένη συνηθίζει την απώλεια πάντα βέβαια αναπολώντας με λύπη τον παππού που θυμάται λίγο, αγάπησε πολύ και της λείπει τρομερά…!
Όπου και αν μένει λοιπόν ο παππούς και δεν θα επιστρέψει ποτέ, εμείς θα τον θυμόμαστε πάντα και θα μιλάμε για εκείνον…
