Όλοι μας ξέρουμε ότι ένας καλός εκπαιδευτικός μπορεί να αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο που βλέπει ένα παιδί τη μάθηση, αλλά και να του ανοίξει νέους δρόμους, και σε ορισμένες περιπτώσεις να σταθεί ως άλλος γονιός δίπλα του.
Υπάρχουν οι εκπαιδευτικοί που δεν θα καταλάβουμε ποτέ γιατί επέλεξαν αυτό το επάγγελμα, και υπάρχουν και εκείνοι για τους οποίους η διδασκαλία είναι λειτούργημα και τρόπος ζωής όπως η Ελληνοκύπρια δασκάλα Άντρια Ζαφειράκου που έχει βραβευτεί ως η καλύτερη δασκάλα του κόσμου.
Η ίδια τιμήθηκε με την πιο σημαντική διάκριση για το σπουδαίο έργο της στο κοινοτικό σχολείο Άλπερτον, το οποίο βρίσκεται στο Μπρεντ του βόρειου Λονδίνου, μια φτωχή και υποβαθμισμένη γειτονιά, όπου ζουν πολλοί μετανάστες διαφορετικών εθνικοτήτων και στην οποία κυριαρχούν πολλά κοινωνικά προβλήματα, όπως η παιδική φτώχεια, η εγκληματικότητα και η δράση βίαιων συμμοριών.
Λόγω αυτών των χαρακτηριστικών, η Ελληνοκύπρια «καλύτερη δασκάλα στον κόσμο» έμαθε να χαιρετά καθημερινά τους μαθητές της, ηλικίας από 11 ως 18 ετών, σε 35 γλώσσες. Η βία, η παραβατικότητα, οι στερήσεις, η πείνα και οι συγκρούσεις συνθέτουν τη θλιβερή πραγματικότητα στο Μπρεντ. Απόρροια όλης αυτής της δυσάρεστης κατάστασης είναι πολλοί μαθητές να είναι φοβισμένοι και ευάλωτοι: προέρχονται κυρίως από σπίτια όπου κατοικούν πολλές οικογένειες μαζί και θεωρούν το σχολείο ως το μοναδικό μέσο προόδου και εξέλιξης.
Τώρα που τα παιδιά μας επέστρεψαν στο σχολείο, αξίζει να θυμηθούμε μερικά αποσπάσματα από την αποκλειστική συνέντευξη που είχε παραχώρησε στη LiFO:
— Τι σημαίνει για έναν εκπαιδευτικό αυτό το βραβείο;
Για μένα όλο αυτό ήταν πολύ άβολο. Όταν άκουσα το όνομά μου, συγκλονίστηκα και στην αρχή δεν μπορούσα να πιστέψω ότι κέρδισα. Στην επιστροφή μου στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν μαζευτεί πολιτικοί και αξιωματούχοι, πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης και περίπου εκατό μαθητές μου, οι οποίοι με περίμεναν και με καλωσόρισαν στο αεροδρόμιο του Χίθροου. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκα κατευθείαν στη Βουλή των Κοινοτήτων και ύστερα στο γραφείο της τότε πρωθυπουργού, Τερέζα Μέι. Είναι ασύγκριτο το συναίσθημα να βρίσκεσαι από τη μια μέρα στην άλλη στην πρώτη δεκάδα της λίστας της «Evening Standard» με τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στο Λονδίνο. Έπρεπε να πάρω μια μεγάλη απόφαση ως προς το τι θα έκανα το χρηματικό ποσό του ενός εκατομμυρίου δολαρίων προκειμένου να αναβαθμίσω τις τέχνες και τη διδασκαλία σε αυτό το σχολείο. Γι’ αυτό δημιούργησα τη φιλανθρωπική οργάνωση Artists in Residence (AiR), σκοπός του οποίου είναι η βελτίωση της διδασκαλίας των τεχνών στα σχολεία.
— Τι άλλαξε από τότε που πήρατε το βραβείο;
Όλη μου η ζωή. Μέχρι τότε, κάθε μέρα η μοναδική μου διαδρομή ήταν σχολείο – σπίτι και το αντίστροφο. Πλέον, με αναγνωρίζουν στον δρόμο, υπάρχει πολύς κόσμος που θέλει να μάθει περισσότερα για τον χώρο της γνώσης, τον τρόπο επικοινωνίας με τους μαθητές αλλά και πώς μπορείς να εκπαιδεύσεις τη νέα γενιά.
— Ποια χαρακτηριστικά χρειάζεται να έχει ένας καλός εκπαιδευτικός;
Υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά στο σχολείο μας που είτε δεν έχουν γονείς είτε έχουν, αλλά δεν προλαβαίνουν να ασχοληθούν μαζί τους, με αποτέλεσμα να μην αισθάνονται άνετα με τον εαυτό τους. Νιώθουν, ουσιαστικά, ότι δεν τους ακούει κανείς. Επομένως, πρώτα απ’ όλα έχω μάθει ότι πρέπει να τα αντιμετωπίζεις με καλοσύνη και γενναιοδωρία. Να χτίζεις σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί τους. Να τους εξηγείς, ακόμη και με αυστηρό τρόπο, πώς θα γίνουν καλύτερα. Επιπρόσθετα, έμαθα να είμαι ανθεκτική, εφευρετική και να αυξάνω τις προσδοκίες τους. Έμαθα να μην τα υποτιμώ. Να ξεκλειδώνω τα τραύματά τους. Και, φυσικά, να μπαίνω στη θέση τους προκειμένου να κατανοήσω πλήρως τον τρόπο σκέψης τους. Τέλος, κρίνω πολύ σημαντικό το να μπορείς να μεταδίδεις στα παιδιά το ότι η διδασκαλία είναι κάτι που σου αρέσει. Αν στο πρόσωπό σου διακρίνουν έναν άνθρωπο που έχει πάθος με αυτό που κάνει, είναι βέβαιο ότι θα σε ακολουθήσουν. Άλλωστε, η μόρφωση είναι το όχημα που μπορεί να σε οδηγήσει στην κοινωνική ανέλιξη. Επίσης, πρέπει να αναδεικνύεις τις καλύτερες ιδιότητες κάθε μαθητή ‒ είναι βέβαιο ότι είναι έμφυτες, αλλά δεν γνωρίζουν τον τρόπο να τις ξεδιπλώσουν. Η μεγαλύτερή μου ικανοποίηση είναι όταν χαίρονται γιατί αισθάνονται ότι κάποιος τους εκτιμά και σέβεται την κουλτούρα τους.
— Τι ρόλο παίζει η εκπαίδευση στη ζωή σας;
Μου προσφέρει πληρότητα, ψυχική και πνευματική ανάταση. Κάθε βράδυ που επιστρέφω στο σπίτι μου νιώθω μια απέραντη ευχαρίστηση. Προσωπικά, πιστεύω ότι το να είναι κάποιος δάσκαλος δεν αποτελεί επιλογή. Είναι κάτι περισσότερο από μια κλίση ή κάτι που υπάρχει μέσα σου. Θα έλεγα ότι είναι κάτι σαν πεπρωμένο που το ακολουθείς και δεν έχει καμία σχέση με έναν απλό εργαζόμενο ο οποίος δουλεύει και λαμβάνει έναν μηνιαίο μισθό. Για μένα αποτελεί τον δικό μου τρόπο να κατανοώ τη ζωή.
— Τόσα χρόνια διδάσκετε τους μαθητές σας. Εσείς, προσωπικά, τι έχετε μάθει από τα παιδιά;
Τα πάντα. Έχω γίνει καλή δασκάλα χάρη σε αυτά τα παιδιά. Σε όλη την εκπαιδευτική μου πορεία κουβαλώ αναρίθμητες ιστορίες που έχουν εμπλουτίσει τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά μου. Οι πιο δύσκολες στιγμές για μένα είναι όταν έρχονται γονείς μαθητών στο σχολείο και μου επισημαίνουν ότι το παιδί τους δεν πρόκειται να πετύχει στη ζωή του και παράλληλα μου ζητούν να το αφήσω τουλάχιστον να ζωγραφίζει, προκειμένου να περνά την ώρα του. Ξέρετε, διαφωνώ ριζικά με αυτή την αντίληψη. Κάθε παιδί διαθέτει ένα ταλέντο, μια άγνωστη δημιουργική πτυχή, αρκεί να το βοηθήσεις να βρει τον δρόμο του και να ανθήσει. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: υπήρχε ένας μαθητής που οι γονείς του θεωρούσαν ότι δεν θα καταφέρει να κάνει τίποτα επειδή είχε προβλήματα δυσλεξίας. Σας πληροφορώ ότι όχι μόνο προσπάθησε να τους διαψεύσει αλλά αρίστευσε κιόλας. Ήταν ένα παιδί με ειδικές δυσκολίες που απαιτούσε από εμάς λεπτούς χειρισμούς. Απ’ αυτόν τον μαθητή, λοιπόν, εγώ έμαθα πολλά: να ακούω, να έχω υπομονή και να πιστεύω στις δεξιότητες που κρύβει κάθε παιδί. Να μην αποκλείω κανέναν εκ των προτέρων. Πολλοί συνάδελφοί μου αισθάνονται ότι ως δάσκαλοι πρέπει να γνωρίζουν τα πάντα. Νομίζω, όμως, ότι μερικές φορές το πιο όμορφο πράγμα, όταν είσαι δάσκαλος, είναι η στιγμή που ζητάς από το παιδί να σε διδάξει.
— Υπάρχει μια ιστορία που δεν θα ξεχάσετε;
Πάρα πολλές. Ένας μαθητής μου είχε έρθει από την Ινδία σε ηλικία 12 ετών, χωρίς να έχει πάει σχολείο μέχρι τότε. Δεν ήξερε ούτε να μιλά ούτε να γράφει αγγλικά. Μετά από έξι χρόνια θριάμβευσε, έχοντας τους καλύτερους βαθμούς στο σχολείο. Αυτό το παιδί το έχω ακόμα μέσα στην καρδιά μου, επειδή πάλεψε, πίστεψε στον εαυτό του και στις ικανότητές του. Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα πάντοτε. Αντιμετωπίζουμε και καταστάσεις με παιδιά που πέφτουν θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού μέσω ιστότοπων κοινωνικών μέσων. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν όρια. Εκπαιδεύεσαι στο πώς πρέπει να αντιδράς σε καβγάδες, οι οποίοι δεν είναι εύκολοι. Είναι φτωχά παιδιά που ζουν σε σπίτια όπου δεν υπάρχει ένα τραπεζάκι ώστε να ετοιμάσουν τα μαθήματά τους. Κι εμείς έχουμε την υποχρέωση να κάνουμε τα πάντα ούτως ώστε να δώσουμε την ευκαιρία σε κάθε παιδί να καταφέρει αυτά που επιθυμεί.
— Τι σημαίνει για σας η λέξη «σχολείο»;
Εκεί είναι το σπίτι μου, το μέρος όπου αισθάνομαι άνετα. Το καταφύγιό μου.
— Ποια είναι η πιο δύσκολη ερώτηση που σας έχουν κάνει οι κόρες σας;
«Πότε, επιτέλους, θα μείνεις σπίτι μαζί μας;». Αυτό είναι το πιο δυσάρεστο για μένα, εξαιτίας των ποικίλων υποχρεώσεων, των ταξιδιών που πρέπει να κάνω αλλά και των ωρών που περνώ στο σχολείο. Ξέρουν, όμως, ότι αγαπώ πολύ τη δουλειά μου και στο τέλος με συγχωρούν.
— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή;
Την οικογένεια. Το να καταφέρεις να βρεις τον δρόμο προς την ευτυχία και, τέλος, το να μην είμαστε σκληροί με τον εαυτό μας.
Πηγή: www.lifo.gr
