Αγκαλιά. Μια λέξη τόσο ιδιαίτερη. Μια λέξη που είτε την χρησιμοποιήσεις στον προφορικό είτε στον γραπτό λόγο κατακλύζεσαι από συναισθήματα. Και μόνο να σκεφτείς την αγκαλιά η ψυχή σου γεμίζει , γιατί αυτό κάνει μια αγκαλιά σε συμπληρώνει, σε ολοκληρώνει. Μια αγκαλιά μπορεί να καθησυχάσει τους φόβους , τα άγχη , τις αγωνίες , τον πόνο να ομορφύνει τον κόσμο ολόκληρο. Όλα αυτά που σας ανέφερα παραπάνω μου έρχονται στον νου, όταν σκέφτομαι εγώ την λέξη αγκαλιά και ήθελα πρώτού περάσω στο κυρίως θέμα, να τα μοιραστώ μαζί σας.
Αυτό όμως, που θέλω εγώ να καταφέρω σήμερα, είναι να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και με την βοήθεια των αρχαιολογικών υλικών καταλοίπων του πολιτισμού μας, να ανακαλύψουμε το πως αποτυπωνόταν, στον μακρινό αυτό κόσμο της αρχαιότητας η ‘‘αγκαλιά’’. Δεν σκοπεύω να αναλύσω εκτενώς μέσα από επιστημονικούς όρους τα αρχαιολογικά ευρήματα, με θέμα την αγκαλιά, τα οποία θα σας παραθέσω. Γνωρίζω πολύ καλά, ότι αν το έκανα αυτό το μόνο που θα κατάφερνα είναι να έχω γράψει ένα άκρως βαρετό, ακαταλαβίστικο, γεμάτο επιστημονικούς όρους κείμενο το οποίο, όποιος το διάβαζε θα είχε κουραστεί στα μισά και δεν θα του έμενε απολύτως τίποτα. Ο σκοπός μου είναι άλλος, είναι μέσα από αυτά που θα σας παρουσιάσω στην συνέχεια να κατανοήσετε ,ότι θέματα – λέξεις όπως η αγκαλιά, είναι θέματα που απασχολούσαν διαχρονικά τον άνθρωπο και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της καθημερινότητας τους ανά τους αιώνες.
Το πρώτο δείγμα αγκαλιάς που θα σας παρουσιάσω, το συναντάμε στην Εποχή του Λίθου και είναι ένα
πήλινο ειδώλιο γυναίκας με βρέφος (“κουροτρόφος”) από το Σέσκλο της Θεσσαλία και χρονολογείται 4800-4500 π.Χ.
Με απλά, δηλαδή λόγια, βλέπουμε μια καθιστή σε σκαμπό γυναίκα να κρατάει τρυφερά ένα βρέφος στην αγκαλιά της και το θηλάζει. Μια τόσο όμορφη εικόνα την οποία μπορούμε να την συναντήσουμε σήμερα μέσα σε ένα νοσοκομείο, σε ένα καφέ ακόμη και σε ένα πάρκο, έχει ήδη αποτυπωθεί πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Θα συνεχίσω προχωρώντας λίγο παρακάτω χρονολογικά. Θα ταξιδέψουμε στην Εποχή του Χαλκού και συγκεκριμένα, σε έναν από τους μεγαλύτερους Προϊστορικούς Πολιτισμούς, τον πολιτισμό του βασιλιά Ατρέα, τον Μυκηναϊκό.
Εδώ βλέπουμε ένα Μυκηναϊκό ειδώλιο το οποίο ανήκει στον τύπο της ‘‘Κουροτρόφου’’ ή ‘‘Βρεφοκρατούσας’’ , [ο οποίος αξίζει να σημειωθεί, ότι συνεχίζει έως τα χριστιανικά χρόνια], απεικονίζετε μία γυναικεία μορφή, σε όρθια στάση, να κρατά στην αγκαλιά της ένα βρέφος. Η εικόνα που αποτυπώνεται στα προϊστορικά αυτά ειδώλια, εκτός ότι μας γεμίζει συναισθήματα, είναι μια εικόνα βγαλμένη από την καθημερινή ζωή τόσο της Εποχής του Χαλκού όσο και σήμερα.
Συνεχίζουμε το ταξίδι μας αυτό στην ιστορία του Αρχαίου μας Πολιτισμού και φτάνουμε στον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Έναν αιώνα που γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην ιστορία της Ελλάδος, έναν αιώνα που μας χάρισε απλόχερα μερικά από τα ωραιότερα Αρχαιολογικά Κατάλοιπα του Πολιτισμού μας.
Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε ένα ειδώλιο που αναπαριστά την θεά Αρτέμης ως «κουροτρόφο», χρονολογείτε στις αρχές του 5ου αιώνα, η θεά κρατάει ένα μωρό στην αγκαλιά της που σύμφωνα με τους μελετητές είναι ένα κοριτσάκι.
Και στην δεύτερη εικόνα έχουμε την Αμφαρέτη, η οποία θάφτηκε σε μια πώρινη σαρκοφάγο με κάποια αγγεία που χρονολογούνται στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ στην Περιοχή του Κεραμικού. Η αριστερή είναι αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για την απεικόνιση μιας γιαγιάς (Αμφάρετη) με το εγγόνι της. Και στις δύο περιπτώσεις αυτό που κυριαρχεί είναι η αγκαλιά και τα συναισθήματα που μας δημιουργούνται από τα δύο αυτά «αγάλματα». Θέλω να προσέξετε τον τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης έχει αποδώσει τα πρόσωπα τον 2 βρεφοκρατούσων γυναικών, είναι γαλήνια , ενώ ο τρόπος με τον οποίο κρατούν τα βρέφη, ανατυπώνεται να ξεχειλίζει από τρυφερότητα, γιατί αυτό κάνει μια αγκαλιά σε γεμίζει συναισθήματα και ξεχειλίζει από τρυφερότητα.
Τέλος, θέλω να σας παρουσιάσω την αποτύπωση της αγκαλιάς στην ζωγραφική και όχι μόνο. Η επιλογή που έχω στις παρακάτω απεικονίσεις με θέμα την αγκαλιά δεν είναι τυχαία. Εδώ θα σας παρουσιάσω την απεικόνιση τριών γυναικείων προσώπων ως βρεφοκρατούσες στην τέχνη.
Η πρώτη εικόνα η οποία βρίσκεται στον τέμπο ενός αττικού κύλικα, το 340-320 π.Χ, παρουσιάζει την γυναίκα του βασιλιά Μίνωα της Κρήτης, Πασιφάη, να κρατά στην αγκαλιά της τον Μινώταυρο.
Ενώ οι επόμενες δύο αναπαριστούν την Παναγία ή αλλιώς Madonna της Αναγέννησης, να κρατά στην αγκαλιά της τον Ιησού Χριστό.
Εκεί που θέλω να καταλήξω λοιπόν μέσα από όλα αυτά που σας έχω έως τώρα παραθέσει, είναι ότι η αγκαλιά είναι κάτι διαχρονικό. Δεν ανήκει αποκλειστικά σε καμία εποχή και σε κανέναν άνθρωπο, είναι μια φυσική ανάγκη που έχει ο άνθρωπος, είναι κομμάτι της καθημερινότητας του. Είτε την δούμε την Προϊστορική περίοδο, είτε στον Χρυσό αιώνα, ή στην Αναγέννηση είτε ακόμη και στις θρησκευτικές εικόνες της εκκλησίας μας η αγκαλιά θα παραμένει η ίδια, ανεξαρτήτου αν προέρχεται από την Θεά Άρτεμη , την Πασιφάη, την Αμφάρετη, την Παναγία μας, πάντοτε μια αγκαλιά θα μας ξυπνάει συναισθήματα. Αυτή είναι η μαγεία που προσφέρει μια αγκαλιά είτε την προσφέρεις εσύ, είτε στην προσφέρουν οι άλλοι ή έστω όταν απλά την δεις μπροστά σου, θα ανοίξει στα μάτια σου και στην ψυχή σου ένας ολόκληρος κόσμος συναισθημάτων.
